29
Ιαν
Γνωρίζοντας την ηλιακή ακτινοβολία.
Ηλιακή ακτινοβολία και Αντηλιακή προστασία.
Καθ'όλη την διάρκεια του έτους, το δέρμα μας εκτίθεται στις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου (UVA/UVB), στις οποίες οφείλεται ένα μεγάλο ποσοστό βιολογικών και μεταβολικών αλλαγών με ποικίλες δυσμενείς επιπτώσεις, αλλά και ωφέλειες στον οργανισμό μας.
Επίδραση των UVA και UVB ακτινών στο δέρμα.
Πιο συγκεκριμένα, οι UVA ακτίνες με μήκος κύματος 315-400nm αποτελούν τις πιο επιζήμιες ακτίνες για το δέρμα. Είναι υπεύθυνες για την παραγωγή δραστικών μορφών οξυγόνου οι οποίες πυροδοτούν την λύση του κολλαγόνου και άλλων δομικών πρωτεϊνών, καθώς δύνανται να εισχωρήσουν βαθιά ως το χόριο(1).
Από την άλλη, οι UVB ακτίνες μήκος κύματος 280-315nm προάγουν την σύνθεση της χολοκαλσιφερόλης-vitamin D, ενώ σε υπέρμετρη έκθεση μπορούν να προκαλέσουν ερύθημα ή και έγκαυμα(1,3). Κατά κύριο λόγο, επηρεάζουν το δέρμα ως το επίπεδο της επιδερμίδας και θεωρούνται αναγκαίες αφού συμβάλλουν στην παραγωγή της βιταμίνης D(1).
'Ετσι γίνεται κατανοητό πως η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο, χωρίς την απαραίτητη προστασία, φθίρει τον δερματικό φραγμό και όλους τους φυσικούς μηχανισμούς υπεράσπισης του δέρματος(1). Ως αποτέλεσμα ο συνδετικός ιστός φθίρεται βαθμιαία, χάνοντας την ελαστικότητά του με ταυτόχρονη μείωση της ικανότητας ενυδάτωσής του. Όλα αυτά οδηγούν, αναπόφευκτα, σε πρόωρη γήρανση, με το δέρμα να εμφανίζεται ζαρωμένο, αφυδατωμένο, υπερκερατωσικό και υπερμελαγχρωματικό(1).
Στις σοβαρότερες συνέπειες αλόγιστης έκθεσης στον ήλιο συμπεριλαμβάνονται η φωτοδερματίτιδα, το μελάνωμα, το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, παθήσεις των οφθαλμών(1).
Για τους παραπάνω λόγους, τα αντηλιακά προϊόντα προσφέρουν προστασία ενάντια στις UVA/UVB ακτίνες ειδικά στο επίπεδο της κεράτινης στιβάδας, όπου η απορρόφηση και η σκέδαση του φωτός είναι υψηλότερη, ανάλογα με το μήκος κύματος της προσπίπτουσας ακτινοβολίας(2).
Χρωμοφόρα, όπως η μελανίνη, η αιμοσφαιρίνη, η χολερυθρίνη και το β-καροτένιο, απορροφούν τις υπεριώδεις ακτίνες, ενώ σε μεγάλο βαθμό η σκέδαση του φωτός οφείλεται στις ίνες κολλαγόνου(2). Ειδικότερα, η παραγωγή μελανίνης απο την τυροσίνη με την καταλυτική δράση του ενζύμου τυροσυνάση, αποτελεί μηχανισμό υπεράσπισης του δέρματος από τον ήλιο(1). Για αυτό ύστερα από παρατεταμένη έκθεση παρατηρούνται υπερμελαγχρωματικές κηλίδες λόγω της μετανάστευσης της μελανίνης στα κερατινοκύτταρα(1,2).
Ποσότητα ή συχνότητα;
Πρέπει να επισημανθεί πως το κλειδί για την αποτελεσματική δράση των αντηλιακών προιόντων είναι η συχνότητα και όχι η ποσότητα. Ο δείκτης προστασίας δείχνει πόσο επιπλέον προστασία θα λάβετε και για πόσα επιπλέον λεπτά θα μπορείτε να εκτίθεστε στον ήλιο φορώντας αντηλιακό(1). Ιδανική είναι η ανανέωση του κάθε δύο ώρες, γεγονός που διαφοροποιείται ανάλογα τον καιρό, τον βαθμό εφίδρωσης και την δραστηριότητα και άλλους παράγοντες που συσχετίζονται με την κατάσταση υγείας του ατόμου(1).
Βιταμίνη D και ηλιακή ακτινοβολία.
Τέλος, πρέπει να διευκρινιστεί πως η βιταμίνη D είναι υψίστης σημασίας και είναι αναγκαίο να προσλαμβάνεται είτε μέσω τροφής (ψάρια, συκώτι), είτε μέσω της ηλιακής ακτινοβολίας(3). Μέσω της τελευταίας, η σύνθεση λαμβάνει χώρα στο δέρμα με την μετατροπή της χοληκαλσιφερόλης σε βιταμίνη D3. Επιτελεί πλήθος λειτουργιών όπως η η αύξηση επιπέδων Ca2+ και η επαναρρόφηση των φωσφορικών από το έντερο(3).
Συμπερασματικά, η χρήση αντηλιακής προστασίας παρέχει σημαντικά οφέλη καθώς προλαμβάνει από τις βλαβερές συνέπειες και πρέπει να χρησιμοποιείται με σύνεση. Έτσι ο οργανισμός μας μπορεί να εκτίθεται προστατευμένος στον ήλιο, λαμβάνοντας παράλληλα την απαραίτητη ποσότητα ενέργειας προκειμένου να συνθέσει την βιταμίνη D.